Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının, 20.02.2014 tarihinde güncellemiş olduğu “Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esasları” nı kapsayan 09 numaralı kararı çerçevesinde, Zihin Engelliler Öğretmenliği, Görme Engelliler Öğretmenliği, İşitme Engelliler Öğretmenliği ve Üstün Zekâlılar Öğretmenliği gibi özel eğitimle ilgili öğretmenlik alanları birleştirilmiş olup söz konusu programlardan mezun olanlar, mezun olunan program adına bakılmaksızın “Özel Eğitim Öğretmeni” olarak atanmaya başlanmıştır. Konuyla ilgili değişiklik, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Yükseköğretim Kuruluna da bildirilmiştir. Bu çerçevede, 2016-2017 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanması gereken yeni bir “Özel Eğitim Öğretmenliği” lisans programının geliştirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bunun üzerine Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 30.12.2015 tarihli kararına istinaden Yükseköğretim Kurulu Eğitim-Öğretim Dairesi Başkanlığının 08.01.2016 tarih ve 758550160-104.01.02.01/843 sayılı yazısı ile üniversitelere özel eğitim alanında öğrenci alan programların adının, “Özel Eğitim Öğretmenliği” olarak değiştirildiği bildirilmiştir. Söz konusu değişiklik, ÖSYM’nin 2016 yılı sınav kılavuzunda da yapılmıştır.
Daha sonra Yükseköğretim Kurulu, paydaşların görüşlerini de alarak Özel Eğitim Bölümü içinde açılan bütün lisans programlarının harmanlanarak ortak bir program oluşturulması için yeni bir taslak çalışmasına başlamıştır. Yeni “Özel Eğitim Öğretmenliği” lisans programı, özel eğitim öğretmeni adaylarının özel eğitimin farklı alanlarında yeterlilikler kazanmalarını sağlamak ve Bakanlığın ve ilgili eğitim kurumlarının taleplerini karşılamak amacıyla oluşturulmuştur. Özel eğitim bölümü içinde lisans programı açılan beş anabilim dalı korunmuş; bu anabilim dallarının, geçmişte de olduğu gibi ilgili alanlarda uzmanlaşmaya dönük lisansüstü programlar açmaları öngörülmüştür.
Daha sonra Yükseköğretim Kurulu, paydaşların görüşlerini de alarak Özel Eğitim Bölümü içinde açılan bütün lisans programlarının harmanlanarak ortak bir program oluşturulması için yeni bir taslak çalışmasına başlamıştır. Yeni “Özel Eğitim Öğretmenliği” lisans programı, özel eğitim öğretmeni adaylarının özel eğitimin farklı alanlarında yeterlilikler kazanmalarını sağlamak ve Bakanlığın ve ilgili eğitim kurumlarının taleplerini karşılamak amacıyla oluşturulmuştur. Özel eğitim bölümü içinde lisans programı açılan beş anabilim dalı korunmuş; bu anabilim dallarının, geçmişte de olduğu gibi ilgili alanlarda uzmanlaşmaya dönük lisansüstü programlar açmaları öngörülmüştür.
Yeni “Özel Eğitim Öğretmenliği” lisans programını oluşturma süreci, olabildiğince katılımcı ve demokratik bir şekilde yürütülmeye çalışılmış ve bu süreçte paydaşların görüşleri alınmıştır. Özel Eğitim Bölüm ve Ana Bilim Dalı Başkanları ile yapılan toplantılarda alınan öneriler, uluslararası ve ulusal literatür ile ihtiyaçlar ve gelişmeler dikkate alınarak taslak bir program hazırlanmıştır. Bu taslak hakkında özel eğitim bölümlerinin, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün ve diğer paydaşların görüşleri alınmış ve en sonunda Yükseköğretim Kurulu Öğretmen Yetiştirme Çalışma Grubunda değerlendirilmiş ve taslak bu şekilde son halini almıştır.
Eğitim Fakültelerinin Özel Eğitim Bölümlerinde daha önce yürütülmekte olan Zihin Engelliler Öğretmenliği, İşitme Engelliler Öğretmenliği, Görme Engelliler Öğretmenliği, Özel Eğitim Öğretmenliği ve Üstün Zekalılar Öğretmenliği gibi lisans programları, Millî Eğitim Bakanlığının talep ve düzenlemeleri doğrultusunda 2015-2016 öğretim yılı itibariyle kapatılmış ve ÖSYM kılavuzunda Özel Eğitim Öğretmenliği olarak tek bir lisans programı yer almıştır. Lisans eğitimleri bütün Özel Eğitim Bölümlerinde 2016-2017 öğretim yılından itibaren Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı olarak uygulanmaya başlanmıştır.
Yeni programın en temel özelliği, farklı gelişim dönemlerindeki veya eğitim kademelerindeki çeşitli özel eğitim gereksinimleri olan öğrencilere yönelik öğretim sürecini uyarlayabilecek yeterliliklere sahip, aynı zamanda ilgi duyduğu özel eğitim alanlarında da uzmanlaşabilecek Özel Eğitim Öğretmeni yetiştirme sürecini hayata geçirmeyi amaçlamış olmasıdır. Bu bağlamda Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programındaki dersler temel alan dersleri, öğretmenlik meslek dersleri ve genel kültür derslerinden oluşmaktadır. Ayrıca öğrenciler toplam almaları gereken kredinin %25’ini seçmeli olarak alabileceklerdir. Programda yer alan genel kültür dersleri ile öğretmenlik meslek bilgisi dersleri, eğitim fakültelerinin diğer lisans programlarında verilen ortak derslerdir.
Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programında yer alan ortak alan dersleri, programın çekirdek müfredatını oluşturmakta ve bu çekirdek müfredat özel eğitim öğretmenlerinin yetiştirilmesinde öğretmen adaylarına alanla ilgili temel yeterlilikleri kazandırmayı hedeflemektedir. Çekirdek müfredatta yer alan derslerin çoğunluğu özel eğitim ihtiyacı olan tüm grupları kapsayacak şekilde yapılandırılmış ve ders içerikleri bu bağlamda oluşturulmuştur. Ayrıca yeni program öğretmen adaylarının özel eğitimle ilgili farklı alanlarda uzmanlaşmasına imkân tanımaktadır.
Programda Zihin Yetersizliği, Otizm Spektrum Bozukluğu, Öğrenme Güçlüğü, Özel Yetenek, İşitme Yetersizliği ve Görme Yetersizliği olmak üzere toplam altı alan seçmeli ders havuzu oluşturulmuştur. Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programına devam eden öğrencilerin özel eğitimin farklı alt alanlarıyla ilgili yeterliliklerini artırmak amaçlı olarak her bir alan seçmeli ders havuzundan en az bir ders almaları zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin özel eğitimin farklı alt alanlarında uzmanlaşması, alan seçmeli dersler yoluyla sağlanmaktadır. Öğrenciler ilgili alan seçmeli derslerinden toplamda en az yedi ders alarak ilgi ve eğilimlerine göre uzmanlaşmak istedikleri bir ya da birden fazla özel eğitim alanında uzmanlaşma imkânı bulmaktadır.
Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programında yer alan ortak alan dersleri, programın çekirdek müfredatını oluşturmakta ve bu çekirdek müfredat özel eğitim öğretmenlerinin yetiştirilmesinde öğretmen adaylarına alanla ilgili temel yeterlilikleri kazandırmayı hedeflemektedir. Çekirdek müfredatta yer alan derslerin çoğunluğu özel eğitim ihtiyacı olan tüm grupları kapsayacak şekilde yapılandırılmış ve ders içerikleri bu bağlamda oluşturulmuştur. Ayrıca yeni program öğretmen adaylarının özel eğitimle ilgili farklı alanlarda uzmanlaşmasına imkân tanımaktadır.
Programda Zihin Yetersizliği, Otizm Spektrum Bozukluğu, Öğrenme Güçlüğü, Özel Yetenek, İşitme Yetersizliği ve Görme Yetersizliği olmak üzere toplam altı alan seçmeli ders havuzu oluşturulmuştur. Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programına devam eden öğrencilerin özel eğitimin farklı alt alanlarıyla ilgili yeterliliklerini artırmak amaçlı olarak her bir alan seçmeli ders havuzundan en az bir ders almaları zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin özel eğitimin farklı alt alanlarında uzmanlaşması, alan seçmeli dersler yoluyla sağlanmaktadır. Öğrenciler ilgili alan seçmeli derslerinden toplamda en az yedi ders alarak ilgi ve eğilimlerine göre uzmanlaşmak istedikleri bir ya da birden fazla özel eğitim alanında uzmanlaşma imkânı bulmaktadır.
Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programında 3. yarıyıl itibarıyla seçmeli dersler başlamakta ve programda her dönem ikişer adet seçmeli ders yer almaktadır. Seçmeli I-VI aralığındaki dersler (yani 3., 4. ve 5. yarıyıldaki seçmeli dersler) uzmanlık alanlarının tanıtımına yönelik birer dersten oluşacaktır. Programdaki Zihin Yetersizliği, Otizm Spektrum Bozukluğu, Öğrenme Güçlüğü, Özel Yetenek, İşitme Yetersizliği ve Görme Yetersizliği alanlarıyla ilgili birer ders alınacaktır. Seçmeli VII-XII aralığındaki dersler uzmanlık alanlarına göre belirlenecek derslerden oluşacak ve öğretmen adayları seçtikleri uzmanlık alanlarına göre derslere kaydolacaklardır.
